Hiện nay, cho dù tại các doanh nghiệp quốc tế hay công ty trong nước, những câu hỏi mở xuất hiện ngày càng nhiều trong các cuộc phỏng vấn.
Việc đặt câu hỏi mở là một kỹ thuật được sử dụng trong tư vấn tâm lý, đưa ra những vấn đề tương đối khái quát, rộng rãi. Nội dung câu hỏi không bị giới hạn quá mức khắt khe và đối phương có thể tự do phát huy khả năng tư duy của mình. Đây là phương pháp có thể kiểm tra suy nghĩ và cảm xúc của một người trong thời gian ngắn nhất.
"Trong một hội nghị đang sắp bắt đầu, bạn phát hiện có 6 vị lãnh đạo ngồi đó nhưng trên bàn lại chỉ có 5 cốc nước, bạn sẽ giải quyết thế nào?"
Ứng viên đầu tiên trả lời: "Tôi sẽ trình bày rõ tình hình với họ, sau đó đi lấy thêm một cốc nước".
Ứng viên thứ hai: "Tôi sẽ để 5 cốc nước xen kẽ trước mặt 6 vị lãnh đạo đó, ai khát thì sẽ uống".
Ứng viên thứ 3: "Tôi sẽ sắp xếp các cốc nước theo chức vụ và tuổi tác của các vị lãnh đạo, người nào không có nước chắc sẽ tự hiểu được".
Ứng viên thứ 4: "Nếu chia nước theo chức vụ, rõ ràng đó là nịnh bợ. Tôi sẽ căn cứ theo thứ tự để phát nước. Đến người cuối cùng mà không có thì họ có thể thông cảm cho tôi.
Ứng viên thứ 5:
"Thứ nhất, tôi sẽ gọi đồng nghiệp đến, nhờ chuyển những cốc nước mà "cuộc họp trước chưa kịp dọn đi", sau đó mang lên 6 cốc nước mới.
Thứ hai, nếu không muốn bị phát hiện thái độ tiếp đãi quá kém, tôi sẽ trình bày với các vị lãnh đạo, vì đang trong thời kì dịch bệnh nên sẽ thay bằng nước đóng chai, sau đó mang 5 cốc nước kia xuống".
Rõ ràng, ứng viên thứ năm chắc chắn sẽ được nhận.
Cách xử lí của người thứ nhất có lẽ là phản ứng của đại đa số người. Thực ra cách nói này không có vấn đề gì, chỉ là một cốc nước mà thôi, có nhất thiết phải quan trọng hóa vấn đề như vậy không? Tuy nhiên trong quá trình phỏng vấn, câu trả lời này quá phổ biến, các HR không đạt được mục đích mà họ muốn, vì vậy rất khó tuyển dụng người này.
Câu trả lời của người thứ 2 chắc chắn sẽ bị loại. Nghe có vẻ khôn ngoan nhưng thực chất lại phạm vào điều tối kỵ nơi làm việc. Đó chính là ném vấn đề về phía lãnh đạo, người như vậy không một doanh nghiệp nào muốn tuyển dụng.
Người thứ ba và thứ tư cũng mắc lỗi sai y như vậy, làm việc cứng nhắc, thiếu sự mềm dẻo linh hoạt. Đây có thể là một người có năng lực nhưng thiếu khả năng giải quyết vấn đề, rất khó được lãnh đạo trọng dụng.
Duy chỉ có người thứ 5 vừa có sự mềm dẻo khéo léo, vừa chủ động giải quyết vấn đề, có định hướng tốt, đưa ra được những phương án khác nhau, quả thực là một ứng viên có EQ cao.
Trên thực tế, những câu hỏi mở như vậy xuất hiện rất nhiều, trở thành chủ đề hot trong các cuộc phỏng vấn, phản ánh sự lo lắng của không ít bạn trẻ. Đặc biệt trước tình hình dịch bệnh ngày càng tồi tệ trong hai năm trở lại đây, hình thức tuyển dụng tương đối gay gắt, không tìm được việc quả là một điều đáng sợ.
Nhưng cứ lo lắng như vậy cũng không phải cách. Chi bằng hãy đổi góc độ, nhìn từ phía doanh nghiệp, có thể bạn sẽ có được cái nhìn mới mẻ hơn.
Ví dụ, tại sao ngày càng nhiều doanh nghiệp phải thêm câu hỏi mở vào các cuộc phỏng vấn? Việc đó nói lên điều gì?
Chúng ta đều biết rằng cuộc phỏng vấn chủ yếu kiểm tra năng lực và sự phù hợp của ứng viên với công ty. Năng lực này được chia làm 5 loại: khả năng chuyên môn, thái độ làm việc, đặc điểm tính cách, năng lực cá nhân và văn hóa doanh nghiệp.
Mỗi câu hỏi mà HR đưa ra đều thể hiện lập trường của doanh nghiệp, khảo sát năng lực và khả năng đảm nhiệm vị trí của ứng viên. Như vậy có thể thấy, các câu hỏi mở thường kiểm tra khả năng tùy cơ ứng biến, kỹ năng tư duy của não bộ và kỹ năng giao tiếp tốt của một người.
Những năng lực này mang đến một câu hỏi mới: các doanh nghiệp hiện nay rốt cuộc muốn tuyển người thế nào? Chắc chắn không phải những cỗ máy chỉ biết làm việc.
Bản chất của công việc chính là một cuộc giao dịch. Các ứng viên đang "chào bán" năng lực phục vụ của bản thân. Công ty tuyển dụng không chỉ phải trả lương cho nhân viên theo định kỳ, mà còn phải trả tiền thưởng theo hiệu suất công việc dựa trên tình hình thực tế, đồng thời có quyền thăng chức và cách chức, tăng lương và hạ lương nhân viên. Còn gọi là "năng lực chuyên môn" thực chất từ lâu đã trở thành năng lực tổng hợp.
Ở nơi làm việc, nhìn từ trên xuống, nhân viên được chia làm 3 cấp bậc: người quản lý cấp thấp làm việc, người quản lý cấp trung giúp đỡ và người quản lý cấp cao sẽ đưa ra quyết định.
Còn bạn có thể ở vị trí nào, một nhà tuyển dụng chuyên nghiệp đã có thể đoán được bảy tám phần thông qua cuộc phỏng vấn. Đây chính là tác dụng của những câu hỏi mở, cũng chính là tác dụng của buổi phỏng vấn.
Trên thực tế, không có câu trả lời tiêu chuẩn nào cho các câu hỏi mở. Cũng giống như việc chúng ta đã nghe quá nhiều đạo lí nhưng cuộc sống vẫn không thể suôn sẻ vậy.
Trong xã hội đầy rẫy áp lực này, sự cạnh tranh diễn ra ở khắp mọi nơi. Muốn dễ dàng được tuyển dụng, quan trọng nhất chính là tư duy. Chỉ có tỉnh táo và khéo léo, bạn mới có thể đưa ra lựa chọn phù hợp nhất với bản thân và tìm được con đường thành công của chính mình.